Waarom is het opvoeden van hoogbegaafde kinderen toch zo anders?

Waarom is het opvoeden van hoogbegaafde kinderen toch zo anders?

Waarom gaat het bij mij en mijn kind zo vaak anders dan bij mijn buren en mijn vrienden? Waarom werken de tips van de andere ouders op het schoolplein niet bij mijn kids? Waarom kunnen kinderen, met zo’n groot potentieel, toch zo vastlopen? Waarom loop ik tegen andere dingen aan die je niet in de opvoedboeken vindt? Wat kan ik als opvoeder doen? Waarom voel ik me zo onthand?

Herkenbare vragen? Ik weet niet hoe dat bij jou gaat, maar bij mij ging het zo:

Door mijn eigen kinderen leerde ik hoogbegaafdheid kennen in al haar veelzijdigheid: een spiegel en een opvoeduitdaging. Ik liep heel hard tegen bovenstaande en andere vragen aan. Dat terwijl ik notabene de opleiding SPH heb gedaan en mijn leven lang in de hulpverlening heb gewerkt.

Ik ken de dagelijkse en de niet alledaagse dilemma's die je kunt tegen komen:   

Is hij eigenlijk wel hoogbegaafd? Hoe komt hij aan voldoende uitdaging? Moet ik hem beschermen tegen teveel prikkels of het laten gebeuren zodat hij zijn grenzen leert kennen. Hoe leg ik mijn familie en vrienden uit dat het wat anders gaat bij mijn kind? En hoe leg ik het mijn eigen kind uit? Komt zijn gedrag voort uit onwil of onmacht? Wat doe ik als hij zich eenzaam voelt? Zo veel mogelijkheden en toch zo’n zelfbeeld? Waarom gaat mijn nieuwsgierige kind toch steeds minder doen? Is dit faalangst? Waarom gedraagt hij zich op school anders dan thuis? Hoe communiceer ik goed met school of samenwerkingsverband? Wanneer beslis je om van school te wisselen en is dat eigenlijk wel goed voor mijn kind? Wanneer vraag ik van hem om zich toch maar wat aan te passen en te doen wat verwacht wordt en wanneer vecht ik voor ruimte voor zijn eigen manier van zijn? Wanneer laat ik het hem zelf oplossen en wanneer ga ik toch maar voor hem op de bres? Is hij boos op mij of is dit een andere frustratie als hij een boek naar mijn hoofd slingert? Waar is hij het meest bij gebaat? Hoe ga ik om met mensen die een mening hebben over mijn opvoedstijl? Laat ik hem testen of beter niet? Waar vind ik hulp? Hoe vind ik in dit alles een balans, zodat het gezellig blijft en ik er zelf niet aan onderdoor ga?

Door mijn honger naar kennis en de behoefte om te schaven aan mijn eigen opvoedstrategieën ben ik de opleiding tot talentbegeleider van Novilo gaan volgen. Vooral omdat ik zo graag een antwoord op die typische opvoedvragen wilde hebben en die nergens kon vinden, ook in de opleiding niet. Ik ben dus mijn eigen zoektocht begonnen en stuurde een enquête naar ouders van hoogbegaafde kinderen om hen te vragen wat zij meemaakten. Ik was getroffen door de openhartige verhalen en vanaf dat moment liet het me niet meer los. Ik specialiseerde me als één van de eersten in Nederland in de opvoeding van hoogbegaafde kinderen. Zo werd hoogbegaafdheid en opvoeden mijn passie en is het dat nog steeds.

Nu geef ik al weer 10 jaar met mijn bedrijf BlinQ met veel plezier lezingen, trainingen en workshops over aan hoogbegaafdheid en opvoeden gerelateerde onderwerpen. Daarnaast zit ik ook in de hulpverlening aan gezinnen die ondersteuning /hulp nodig hebben bij opvoedvragen. Ook tot voor kort bij gezinnen van Feniks Talent. Drop-outs. Steeds meer ging ik werken voor Centra voor Jeugd en gezin en jeugdzorg en werd ik ingezet als hulpverlener in gezinnen waarbij hoogbegaafdheid de onderliggende factor was bij het ontstaan van complexe gezinsproblematiek. Ik kwam daardoor vaak complexe gezinsproblematiek tegen. Daarbij heb ik zoektochten naar passend onderwijs ondersteund.

Want ik ga aan voor kinderen die niet tot hun recht kunnen komen door een mismatch met de wereld. Door mijn eigen kinderen is mijn accent komen te liggen op hoogbegaafde kinderen. Ik ondersteun graag hun ouders zodat zij zich gesterkt voelen om het beste voor hun kind neer te zetten en zich comfortabel voelen om de opvoeding anders aan te pakken dan anderen die geen hoogbegaafd kind hebben. Wanneer zij strategieën en een goede attitude kunnen hanteren passend bij de zijnswijze van deze prachtige, creatieve, intense kinderen met hun lastige, soms onmogelijke kantjes, zijn sommige interventies, zoals therapieën voor de kinderen zelf, misschien niet nodig. Ik vind het belangrijk dit zo min mogelijk te doen omdat dit etiketterend en mogelijk selffulfilling kan werken. Als opvoeder doe je ertoe. Als opvoeder kun je het verschil maken.  

Opvoeden van hoogbegaafde kinderen

Enerzijds voelen ouders zich bevoorrecht, leuke discussies, familie-uitjes, inhoudelijk weerwoord, creatieve invallen, humor…het kind heeft immers de mogelijkheden in zich om zeer ver te komen. …..anderzijds ervaren ze dat het opvoeden van dit kind soms niet vanzelf goed gaat of zelfs grote uitdagingen met zich meebrengt.

Hoogbegaafdheid is een eigenschap die lastige en mooie kanten met zich meebrengt. Al heel vroeg in de kindertijd kan een kind dit voelen, vaak al bij de eerste dag op de kleuterschool, of zelfs daarvoor. Dit is vaak wanneer ouders met de eerste opvoedvragen worden geconfronteerd. Wanneer je het van een kind weet, kun je door het aanpassen van de omgeving (benaderingswijze, uitdagingen bieden, begrip op school en thuis, omgang met peers) en door het kind in groeiende mate te leren met deze eigenschap om te gaan, de mogelijkheid creëren waarin dit kind op een positieve manier hoogbegaafd kan zijn. Dus zichzelf kan zijn, gelukkig kan zijn en wie weet een excellente aanvulling voor de wereld kan zijn, als hij dat wil.

Opvoeden is heel gewoon en tegelijkertijd zo verschrikkelijk belangrijk. Als opvoeder heb je de taak om je kind te leren om met zijn eigenschappen in deze wereld fijn te leven. Omdat (hoog)begaafde kinderen anders zijn is ook hun opvoeding anders. Vandaar dat je als opvoeder op een eilandje terecht kan komen. Ik hoop ouders van (hoog)begaafde kinderen te kunnen meegeven dat het oké is om het anders te doen in de opvoeding, om eigen-wijs op te voeden. Dan is mijn missie geslaagd. Ik kan kippenvel krijgen als ik zie dat ik heb bijgedragen aan iemands leerproces. Dan is mijn dag goed.

Wat kunnen ouders doen.

Het kennen, herkennen en erkennen van je kind met al zijn eigenschappen én het kennen, herkennen ne erkennen van jezelf als opvoeder is de basis voor een goede opvoeding.

Zijn cognitief vermogen is een mooie eigenschap, maar kan een worsteling worden wanneer de maatschappij er niet op afgestemd blijkt te zijn en hij zich niet begrepen voelt door anderen. Wanneer je zijn zijnswijze erkent en de mismatch met de omgeving herkent en erkent, heb je een grote stap gedaan. Maar daar kom je nog niet ver mee als je niet naar jezelf als opvoeder en als mens kunt kijken want je neemt jezelf in ieder opvoedsituatie mee.

Antwoord

Ik heb inmiddels veel antwoorden op mijn vragen. Maar ik heb ook geleerd dat er niet één antwoord is op de opvoedvragen. Iedere situatie is anders, ieder kind is anders, de eigenschappen van de ouders spelen mee, de manier waarop school omgaat met het kind heeft grote invloed (de agogische driehoek) en al die facetten interacteren onderling met elkaar en maken dat iedere gezinssituatie uniek is.

Een ouder die mijn enquête invulde zei heel treffend: “Besef: een succesvolle hoogbegaafde is niet de professor met alleen een goed ontwikkelde hersencapaciteit, maar degene die zijn passie volgt en van zichzelf houdt en desnoods de helft van zijn capaciteit gebruikt.”

Wat ik boven alles zou willen overbrengen is, dat het helemaal oké is om je eigen weg te zoeken in de opvoeding van je kind. Eigen-wijsheid is hierin een goede eigenschap. Want zowel je kind als jij functioneren het best vanuit je eigenheid.

En zo komen we bij mijn motto: Opvoeden is je kind begeleiden om met zijn eigenschappen in déze wereld een goede plek te vinden.